Tegoroczna edycja nagród Wierzba, za najlepsze mazowieckie wystawy oraz zdarzenia muzealne zdecydowanie należała do pruszkowskiego Muzeum Starożytnego Hutnictwa. Muzeum, które ostatnio przeszło gruntowny remont, zdobyło I miejsce za multimedialną wystawę Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne z przełomu er, Wioska archeologiczna „Piecowiska Stare” zorganizowana w ramach XVI Dni Pruszkowa otrzymała wyróżnienie w kategorii projekt otwarty, VII Warsztaty historyczno-artystyczne „Uczta Króla Kazimierza” otrzymały wyróżnienie w kategorii projekt edukacyjny.

Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne z przełomu er jest multimedialno-narracyjną ekspozycją stałą w Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w Pruszkowie. Pokazuje potężne centrum hutnicze, zlokalizowane na dzisiejszym Mazowszu zachodnim ok 2000 tys. lat temu.

Ziemie położone w łuku Wisły, charakteryzujące się relatywnie słabymi glebami oraz leżące w pewnym oddaleniu od największych centrów osadniczych, stały się niezwykłym miejscem. W kilkuset osadach dymiły setki tysięcy pieców dymarskich, w których miejscowa ludność wytapiała żelazo. Doskonale zorganizowana i skoordynowana produkcja nie była przeznaczona dla Rzymian. Miała pomóc Barbarzyńcom w spełnieniu ich wizji, bliźniaczo przypominającej ideę Imperium – zdobyć świat, w postaci dostatnich ziem dla swoich plemion i związków plemiennych. Dodajmy – ziem, leżących na południu i zachodzie Europy.

Czy mieszkańcy tych terenów wiedzieli, że wytapiane przez nich na gigantyczną skalę żelazo może przyczynić się do zmiany porządku politycznego? Że uczestniczą w wielkich procesach historycznych rozłożonych w czasie na kilkaset lat? Jest to wątpliwe, na pewno jednak mieli całkowitą świadomość otaczającej ich siły pierwotnej, zdolnej z wydartej ziemi rudy, uzyskać upragniony metal. Rzemieślnicy, hutnicy, kowale – mistrzowie metalurgii, panowie ognia, ale przede wszystkim zwykli ludzie, nie mający świadomości w jak wielkich zmianach uczestniczą. Ich czas to dla archeologów chwila. Pradziejowi mieszkańcy Mazowsza nie mają współcześnie dat, imion i własnych opowieści do których można się odwołać.

To właśnie o nich jest ta wystawa, która wydobywa z półmroku, składa ze skorup ceramiki, garści popiołów, drobnych fragmentów metalu i pozostawionych, milczących kloców żużla, tkwiących dotąd w ziemi, historię życia oraz codzienności sprzed dwóch tysięcy lat. Zimne, bezimienne dotąd artefakty: szklane paciorki, rogowe grzebienie, kościane łyżwy, groty strzał, miecze, okucia tarcz, klucze, szkatułki, domy i studnie ożyły w Pruszkowie, by przybliżać współczesnym czas starożytnych mieszkańców – ich chwilę w historii świata, którą czuje się jak przedświt, ten ledwie uchwytny moment przed rozpoczęciem dnia nowożytnej Europy.

W chwili otwarcia, jest to jedna z najnowocześniejszych ekspozycji archeologicznych w Polsce. Dzięki zastosowaniu rozwiązań scenograficznych, przenosi odwiedzających w świat pogranicza Imperium Rzymskiego i Barbaricum oraz do położonych na północ terenów objętych panowaniem Lugiów i Wandalów.

Wystawa w nowoczesny, multimedialny sposób (projekcje holograficzne, rozmaitość dźwięków, aplikacje, filmy – fabularne, dokumentalne, w technice 360 stopni; animacje, łamigłówki), prezentuje rzeczywistość dzisiejszego Mazowsza sprzed dwóch tysięcy lat. Widzowie kierując się szlakiem bursztynowym przekroczą granice czasu i poznają realia życia pradziejowych osad. Do dyspozycji zwiedzających udostępnione zostały liczne rekonstrukcje przedmiotów codziennego użytku, broni, narzędzi, ozdób wykonanych z poroża, żelaza, szkła i drewna. Ponadto na potrzeby wystawy wykonano pełne, wierne źródłom archeologicznym uzbrojenie i ubranie legionistów rzymskich oraz strój zamożnego obywatela.

Goście mają możliwość zwiedzania samodzielnego, z audio przewodnikami, bądź przewodnikami muzealnymi, raz w miesiącu również z przewodnikiem i tłumaczem Polskiego Języka Migowego. Ekspozycja rozbudowana została także o specjalny kącik edukacyjny dla najmłodszych. Z myślą o dzieciach, powstała też aplikacja multimedialna. Audio przewodniki, jak również treści multimedialne dostępne są w języku polskim, angielskim i niemieckim.